اگر تصور میکنید یک شب نخوابیدن تأثیری روی شما نخواهد داشت، بهتر است در این باره تجدید نظر کنید! بسیاری از مردم بر این باورند که از دست دادن یک شب خواب و استراحت مسئله چندان مهمی نیست. اما عوارض یک روز بیخوابی بر ذهن و بدن ما تا حدی است که شاید برای شما قابل باور نباشد. در صورت تداوم این کمبود خواب، این عوارض تشدید مییابد. کمبود خواب بر هر جنبهای از جسم و ذهن ما از وزن بدن گرفته تا حافظه تأثیر سوء میگذارد. پس این به آن معناست که استراحت کردن یکی از مهمترین کارهایی است که ما هر روزه انجام میدهیم.
بزرگسالانی که در سلامت کامل هستند، معمولاً به ۷ تا ۹ ساعت خواب در شبانه روز احتیاج دارند. اما با این وجود بخش قابل توجهی از افراد در طول شبانه روز کمتر از این ساعت را به خواب اختصاص میدهند. خواب بخش جدایی ناپذیر از سلامتی ماست درست همانطور که تغذیه و ورزش برای سلامتی ما اهمیت دارد. اما با این حال بسیاری از افراد به دلیل مسئولیتهای خانوادگی و اجتماعی نمیتوانند به مقدار کافی بخوابند.
نوجوانها به دلیل فعالیتها و تکالیف مدرسه و ورزشی و غیره، بیشتر در معرض خطر کمبود خواب هستند. این در حالی است که آنها به مقدار خواب بیشتری نسبت به بزرگسالان نیز احتیاج دارند.
در این مطلب در نابی تک قصد داریم به عوارض یک شب بیخوابی برای بدن اشاره کنیم به این ترتیب به اهمیت خواب به طور کامل پی خواهیم برد.
عوارض یک شب نخوابیدن
یک شب بیخوابی هم به لحاظ فیزیکی و با سنجش نمونه خونی افراد و هم به لحاظ بصری و بوسیلهی زمان واکنشهای بدن قابل اندازهگیری است. تأثیر بیخوابی بر هورمونها به راحتی قابل مشاهده است، به این دلیل است که نمونه خونی افراد نشاندهنده این وضعیت خواهد بود. در مثالهای زیر مشخص است که چطور خستگی بیش از اندازه بر جسم و ذهن ما تأثیر منفی میگذارد.
۱.از عوارض یک شب بیخوابی آن است که شما گرسنهتر خواهید شد:
وقتی که فرد بیخوابی را حتی برای یک شب تجربه میکند، هورمونهایی که مسئولیت کنترل اشتها و سیری را بر عهده دارند دچار بهم ریختگی خواهند شد. لپتین هورمونی است که پس از صرف غذا احساس سیری به بدن میدهد. سطح این هورمون در هنگام کمبود خواب کاهش مییابد. هورمون گِرلین که بر احساس گرسنگی تأثیر میگذارد، نیز در هنگام بیخوابی افزایش مییابد
تحقیقات نشان میدهد که میان کمبود خواب و افزایش شاخص توده بدنی ارتباط معناداری وجود دارد. این به آن معناست که کمبود خواب شدید، احتمالاً یکی از عوامل موثر در بروز چاقی است.
۲. ممکن است زودتر مریض شوید:
در صورت کمبود خواب، سیستم ایمنی بدن شما تحت تأثیر سوء قرار میگیرد. وقتی واکنش ایمنی بدن با نقص مواجه شود، بدن در مبارزه با عفونتها و ویروسها عملکرد مناسبی نخواهد داشت و تنظیم دمای بدن نیز با اختلال مواجه میشود. طبق نتایج برخی از پژوهشها ایمنیدهی واکسنها نیز به دلیل کاهش عملکرد ایمنی بدن کاهش چشمگیری مییابد.
۳. استرس بیشتری خواهید داشت:
کورتیزول، هورمونی است که با واکنشهای استرس در ارتباط است. با کاهش میزان خواب سطح این هورمون افزایش پیدا میکند. هورمون کورتیزول نه تنها بر چگونگی تعامل بدن با استرس تأثیرگذار است بلکه بر میزان مصرف گلوکز در بدن و ذخیره چربی به ویژه در ناحیه شکمی نیز تأثیر میگذارد.
۴. افزایش قند خون از دیگر عوارض یک شب بیخوابی است:
یکی از تغییرات جسمانی مرتبط با کمبود خواب، افزایش قند خون در بدن است. تولید انسولین در بدن فردی که دچار کمبود خواب است افت میکند و یا حساسیت آن تغییر مییابد. این خود باعث افزایش قند خون در بدن فرد میشود. در صورت تداوم این وضعیت، کمبود خواب قادر است احتمال بروز دیابت و یا مشکلات مرتبط با قند خون را افزایش دهد. طبق نتایج پژوهشهای موجود، خواب کمتر از ۷ ساعت و یا بیشتر از آن احتمالاً با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع دو به خصوص در آقایان مرتبط است.
۵. فکر کردن و انجام چند کار به صورت همزمان برایتان دشوارتر خواهد شد:
عملکرد شناختی، از جمله مهارتهای پیچیده تصمیمگیری، تفکر خلاق، محاسبات پایه، و زمان واکنش فرایندهایی هستند که تحت تأثیر کمبود خواب قرار میگیرند. طبق نتایج چند پژوهش در صورت بیخوابی، سرعت، دقت، و توانایی انجام چند کار به طور همزمان نیز احتمالاً دچار اختلال خواهد شد.
۶. شما نمیتوانید تمرکز کنید:
کمبود خواب سرعت ارتباطات میان لوبهای جلویی مغز را کاهش میدهد. این امر، مدت زمان تمرکز و توجه را به ویژه در محدوده قلمرو شنوایی، بصری و فرازمانی تحت تأثیر میگذارد.
۷. اختلال در عملکرد حافظه، از دیگر عوارض یک شب بیخوابی است:
حافظه کوتاه مدت جایی است که مغز به صورت موقتی اطلاعات را به منظور پردازش نگهداری میکند. علاوه بر این، لوب جلویی مغز جایی است که بخش زیادی از فعالیت این حافظه کوتاه مدت در این قسمت رخ میدهد. اختلال در حافظه کوتاه مدت بر تمرکز تأثیر میگذارد و این امر موجب میشود انجام فعالیتهای پیچیده برای فرد دشوار گردد. در نتیجه فرد در انجام فعالیتهای روزمره دچار مشکل خواهد شد.
البته نتایج پژوهشهای موجود نشان میدهد که کمبود خواب بر حافظه بلند مدت نیز تأثیر مخربی دارد. برای مثال بیخوابی بر یادآوری خاطرات از جمله یادآوری و تشخیص چهره افراد تأثیر میگذارد.
۸. در صورت کمبود خواب احتمالاً بیشتر احساساتی میشوید:
مادران اغلب وقتی کودکانشان عصبی و خشمگین میشوند آنها را میخوابانند. طبق نتایج یک پژوهش، حالات رفتاری ما انسانها تحت تأثیر بیخوابی قرار دارد. در صورت کمبود خواب، بخشهایی از مغز که با افسردگی و واکنشهای احساسی مرتبط است، فعالتر میشود . افراد خسته احتمالاً بیشتر نسبت به تجارب منفی از خود واکنش نشان میدهند. این افراد از توانایی کمتری در تعدیل احساسات برخوردارند چرا که قشر خارجی بخش جلویی مغز دچار اختلال میشود.
اگر در این خصوص که بخوابید و یا کمی بیشتر پای تلویزیون و یا گوشی بیدار بمانید، مردد هستید، قطعاً خواب را انتخاب کنید. به خاطر داشته باشید که حتی یک روز بیخوابی میتواند تأثیر بسیاری بر جسم و ذهن شما داشته باشد. در مطلب فوق سعی داشتیم از عوارض یک شب بیخوابی بیشتر صحبت کنیم. امیدواریم که این مطلب برایتان مفید بوده باشد.