نور آبی چیست و چه مضراتی دارد؟

نور آبی چیست و چرا باید شب‌ها از آن دوری کنیم؟ وقتی نور خورشید می‌تابد، دو نوع نور مرئی و نامرئی منتشر می‌کند. اما نور آبی چیست؟ نور آبی یکی از مهم‌ترین طیف‌های نور مرئی به شمار می‌رود. نورهای مرئی توسط چشم انسان قابل رویت هستند. نور آبی در دستگاه‌های مختلف الکترونیکی مثل گوشی موبایل، چراغ‌های LED و … وجود دارد. با این اوصاف آیا باید مراقب قرارگیری در برابر این نوع نور باشیم؟ برای پاسخ به این سوال تا پایان مطلب همراه ما باشید.

نور آبی چیست؟

نور با انرژی الکترومغناطیسی ساخته شده است و در امواجی با طول‌های مختلف در حرکت است و نور آبی در دسته نورهای مرئی و پرانرژی قرار می‌گیرد. این نوع نور دارای طول موج کوتاه است و از 400 تا 490 نانومتر تغییر می‌کند. همین موضوع باعث می‌شود تا جلوه‌ای آبی‌رنگ به خود بگیرد. جالب است بدانید که یک‌سوم از نورهای مرئی را نور آبی تشکیل می‌دهد.

نور آبی چیست؟

اغلب امواج الکترومغناطیسی نامرئی هستند و تنها بخش کوچکی از این امواج به مرئی‌ها اختصاص پیدا می‌کنند. نورهای مرئی به چشم انسان قابل تشخیص هستند و شامل تمام رنگ‌های رنگین‌کمان می‌شوند که نور آبی هم در این دسته قرار می‌گیرد.

رایج‌ترین منبع نور آبی چیست؟

پر واضح است که رایج‌ترین منبع نور آبی، خورشید است. طیف الکترومغناطیسی شامل انواع مختلفی از تشعشعات است که برخی از آنها مثل مادون قرمز یا ماوراء بنفش، توسط انسان قابل رویت نیستند. باید بدانید که همه امواج نور مرئی، قابلیت تاثیرگذاری روی ریتم شبانه‌روزی و چرخه طبیعی خواب و بیداری ما را دارند. در این میان نور آبی، بیشترین تاثیرگذاری را دارد! برخی از مهم‌ترین منابع نور آبی، عبارتند از:

• انواع گوشی‌های هوشمند
• انواع تلویزیون‌ها
• صفحه نمایش کامپیوتر
• چراغ LED و فلوروسنت
• کنسول‌های بازی ویدئویی
• کتابخوان الکترونیکی

با توجه به منابع نور آبی که در اطراف ما قرار دارند، خطرات این نور مرئی بیش از پیش شده است. با این حال اتخاذ روش‌های ساده، اما کارآمد، باعث کاهش این خطرات خواهد شد.

منابع اصلی نور آبی کدامند؟

نور آبی چگونه روی ریتم شبانه‌روزی ما تاثیر می‌گذارد؟

مشخصا نور آبی تاثیر واضحی روی ریتم شبانه‌روزی ما دارد. منظور از ریتم شبانه‌روزی، چرخه‌های 24 ساعته برای انجام عملکردهای ضروری بدن هستند که با ارسال سیگنال وظایف خود را انجام می‌دهند. ریتم شبانه‌روزی همسویی خاصی با طلوع و غروب آفتاب دارد. نور مهم‌ترین عامل در همسویی ریتم‌های شبانه‌روزی است.

امروزه منابع نور مصنوعی به لطف وسایل الکترونیکی در اطراف ما قرار دارند! به همین دلیل همه ما قبل از خواب در معرض این نورها قرار می‌گیریم. نورهای مرئی تاثیر زیادی روی ریتم شبانه‌روزی ما دارند و در این میان، رتبه اول تاثیرگذاری منفی به نور آبی اختصاص پیدا می‌کند.

نور آبی بخش‌هایی از مغز که به هوشیاری مرتبط می‌شوند را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما مهم‌ترین تاثیر منفی نور آبی چیست؟ قطعا افزایش ضربان قب و دمای بدن را می‌توان مهم‌ترین تاثیر فیزیکی نور آبی در نظر گرفت. البته همیشه هم تاثیر نور آبی منفی نیست! گاهی قرارگیری در برابر نور مستقیم و دریافت نور آبی، باعث بهبود تنظیم خواب و تمرکز می‌شود. معمولا اختلالات ریتم شبانه‌روزی زمانی رخ می‌دهد که فرد با محیط خود همسو و هماهنگ نباشد.

تاثیر نور آبی بر ریتم شبانه‌روزی

چرا باید شب‌ها از نور آبی دور باشیم؟

یکی از مهم‌ترین مقاطعی که نور آبی باعث تاثیر منفی فیزیکی و روانی می‌شود، شب و قبل از خواب است. مطالعات مختلف تایید می‌کنند که قرار گرفتن در معرض نور آبی قبل از خواب، باعث ایجاد اختلال در خواب می‌شود. دلیل اصلی دوری از نور آبی چیست؟ نور آبی تاثیر زیادی در سرکوب هورمون ملاتونین دارد. وقتی هورمون ملاتونین ترشح نشود، احساس خواب آلودگی هم نخواهید داشت.

شاید نور آبی در طول روز به افزایش هوشیاری و تمرکز کمک کند، اما قبل از خواب به هیچ عنوان مناسب نیست. قرار گرفتن در معرض نور آبی در شب، باعث فریب مغز می‌شود. مغز در این حالت تصور می‌کند که همچنان روز است و باید هوشیار باشد. به همین دلیل به جای احساس خستگی، هوشیار خواهید بود.

تاثیرات مثبت نور آبی چیست؟

برای این که از نور آبی بیشترین بهره را ببریم، باید زمان‌بندی استراتژیک برای قرارگیری در معرض آن داشته باشیم. جالب است بدانید که قرارگیری بهینه در معرض نور آبی، باعث درمان چند نوع اختلال خواب هم می‌شود! نور درمانی و به ویژه نور آبی، می‌تواند باعث بهبود ریتم شبانه‌روزی بدن شود؛ البته به شرطی که کنترل‌شده باشد.

بهتر است برای استفاده مفید حداکثری از نور آبی، قرارگیری در معرض آن را با زمان‌بندی مشخص و کم به روز منتقل کنید. نور آبی شب‌ها و به ویژه قبل از خواب بیشترین تاثیر منفی را روی ریتم شبانه‌روزی خواهد گذاشت.

مهمترین راهکارهای کاهش اثرات منفی نور آبی چیست؟

احتمالا ساده‌ترین راه این است که بعد از غروب آفتاب، کمتر در معرض منابع نور آبی و دستگاه‌های الکترونیکی قرار بگیریم. هرگونه نور LED، فلوروسنت و … را در محیط خانه کاهش دهید. بهتر است این نوع دستگاه‌ها را بعد از تاریک شدن هوا خاموش کنید.

استفاده از عینک‌های مخصوص، یکی دیگر از راهکارهای مفید مقابله با مضرات نور آبی است. البته این نوع عینک‌ها ممکن است برای همه افراد کارایی نداشته باشند. با این حال عینک‌های کهربایی نقش موثری در کاهش اثرات سرکوب‌کننده ملاتونین دارند.

استفاده از عینک مخصوص برای کاهش مضرات نور آبی

نکاتی که در مورد کاهش اثرات منفی نور آبی باید بدانید

مهم‌ترین نکته و راهکار کاهش اثرات مضر نور آبی چیست؟ برای این که ریتم شبانه‌روزی خود را بهبود ببخشید و از نور آبی در شب دوری کنید، نکات زیادی وجود دارد که در ادامه به بررسی برخی از مهم‌ترین آنها می‌پردازیم:

• استفاده از لامپ‌های متفاوت: اگر اهل مطالعه آخر شب در رختخواب هستید، بهتر است لامپ‌هایی را انتخاب کنید که نور آبی ندارند.
• ایجاد روال ثابت: برای این که وسیله‌های الکترونیکی را به موقع خاموش کنید، حداقل سه ساعت قبل از خواب زنگ هشدار تنظیم کنید تا به شما زمان خاموشی این نوع دستگاه‌ها را یادآوری کند.
• کاهش حداکثری نور: روشنایی هر دستگاه الکترونیکی، اعم از گوشی، تلویزیون، مانیتور، لپ‌تاپ، تبلت و … که استفاده می‌کنید را در کمترین حالت قرار دهید. بهتر است از گزینه حالت شب در این دستگاه‌ها بهره ببرید.
• بهبود محیط خواب: در صورتی که منابع نور آبی زیادی در محیط خواب دارید، آنها را تا حد امکان دور کنید. همچنین هنگام خوابیدن، بهتر است از چشم‌بندهای مخصوص استفاده کنید.

کلام پایانی

نور آبی چیست؟ نور آبی یکی از مهم‌ترین طیف‌های نور مرئی است که به چشم انسان قابل رویت است. اغلب نور آبی را می‌توانید در دستگاه‌های الکترونیکی اطراف، مثل گوشی موبایل، تبلت، لپ‌تاپ و … پیدا کنید. این نور در روز اگر به میزان کم و مشخص دریافت شود، مفید است و باعث هوشیاری هم می‌شود. با این حال قرارگیری در معرض آن قبل از خواب شب، بسیار مضر است. این نور قبل از خواب ترشح ملاتونین را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و مضرات زیادی دارد. بهتر است قبل از خواب منابع نور آبی را خاموش کنید.

برای داشتن خوابی راحت در کنار دوری از نور آبی باید لوازم لازم مانند تشک، بالش و روتختی مناسب را فراهم کنید. نابی تک با ارائه انواع لوازم خواب راحت، در کنار شماست. بهترین و باکیفیت ترین لوازم خواب را از نابی تک تهیه کنید.

منابع

https://www.sleepfoundation.org/bedroom-environment/blue-light

https://www.healthline.com/health/what-is-blue-light#what-is-it